با وجود فعالیت 86 استارتآپ ایرانی در حوزه گردشگری که بیش از همه در زمینه «رزرو هتل و مراکز اقامتی، تور و بلیت» فعالیت میکنند، به نظر میرسد همچنان ظرفیتهای زیادی برای استفاده از تحول دیجیتال برای رشد صنعت گردشگری ایران وجود دارد.
پنجم مهرماه هر سال بهعنوان روز جهانی گردشگری شناخته میشود و هر سال توسط سازمان گردشگری جهانی، شعاری برای آن انتخاب میشود که شعار امسال «گردشگری و تحول دیجیتال» است.
تحولات دیجیتال و نوآوریهای فناوری اطلاعات، ارتباط بخشهای مختلف حیات فردی و اجتماعی را تحت تأثیر خود قرار میدهند که بخش گردشگری نیز از این تغییرات بیتأثیر نبوده و بر همین اساس، شعار امسال سازمان گردشگری جهانی «گردشگری و تحول دیجیتال» انتخاب شده و بهطور خاص نقش «هوش مصنوعی»، «دادههای عظیم»، «یادگیری ماشین» و «اینترنت اشیا» در تحولات و نوآوریهای بخش گردشگری مورد توجه قرار گرفته است.
** پیشبینی آینده گردشگری با صفر و یکهای دیجیتال
بر اساس پیشبینی UNWTO از تأثیر تکنولوژی بر گردشگری در سال 2050، افزایش 305 میلیارد دلاری ارزش بخش گردشگری نسبت به سال 2016 از طریق افزایش سودآوری، انتقال 100 میلیارد دلار از نقشآفرینان سنتی گردشگری به رقبای جدید و در نهایت، ایجاد مزیتی برابر با 700 میلیارد دلار از طریق کاهش آثار محیط زیستی، بهبود ایمنی و امنیت و صرفهجویی در زمان و هزینه را در جهان شاهد خواهیم بود.
** مجارستان، میزبان ایدههای نو در گردشگری
مراسم امسال روز جهانی گردشگری به میزبانی کشور مجارستان برگزار شد. این کشور در سال 2017 میزبان 16 میلیون گردشگر بینالمللی بوده که این میزان 50 درصد نسبت به سال 2010 بیشتر است. مجارستان در اواخر سال 2017 «استراتژی توسعه گردشگری ملی 2030» را با هدف توسعه بلندمدت پایدار در این بخش، در دستور کار قرار داد که بر این اساس، سرمایهگذاری معادل 2.7 میلیارد یورو تا سال 2030 برای تقویت ورزش، فرهنگ و طبیعتگردی هدفگذاری شده است و پیشبینی میشود این سرمایهگذاری سهم گردشگری از تولید ناخالص داخلی این کشور را از 10 درصد به 16 درصد افزایش دهد. همچنین تعداد کارکنان این بخش را از 364 هزار نفر به 450 هزار نفر برساند.
مهمترین بخش برنامه امسال، اولین رقابت جهانی بین استارتآپهای حوزه گردشگری بود که مرحله نیمهنهایی این مسابقه با حضور تیمهای برگزیده از روز چهارشنبه تا جمعه در بوداپست برگزار شد.
** آغوش باز ایران برای گردشگران
بر اساس آمارهای سازمان میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری تعداد کل گردشگران ورودی به کشور با رشد 4 درصدی نسبت به سال 1395، به بیش از 5 میلیون نفر در سال 1396 رسیده است که بیش از 50 درصد این گردشگران از سه کشور عراق، آذربایجان و افغانستان به کشور وارد شدهاند.
آخرین آمارهای گردشگری داخلی نیز مربوط به بهار 1396 است که توسط مرکز آمار منتشر شده و بر این اساس، بیش از 102 میلیون سفر انجام شده است که حدود 53 درصد آنها با اقامت شبانه و حدود 47 درصد بدون اقامت شبانه در مقصد بوده است. در این میان، سه شهر تهران، مشهد و شیراز در صدر مقاصد اصلی سفرهای داخلی قرار گرفتهاند.
حال سؤال اینجاست که استارتآپهای فعال در حوزه گردشگری ایران چه خدماتی را به علاقهمندان سفر ارائه میدهند و درواقع تحولات دیجیتال از چه مسیری بر گردشگری ایران تأثیر میگذارند؟
** تجربه گردشگری با استارتآپهای ایرانی
گزارش مرکز توانمندسازی و تسهیلگری کسبوکارهای نوپای سازمان فناوری اطلاعات در سال 1396 نشان میدهد 3.8 درصد از استارتآپهای ایرانی بهطور مستقیم در زمینه گردشگری فعالیت میکنند، اما آنچه در این میان اهمیت مییابد محدوده بازار فعالیت استارتآپهاست. بهطور کلی تنها 6 درصد از استارتآپها دارای بازار جهانی هستند که به نظر میرسد سهم گردشگری در بازار جهانی نیز اندک باشد.
بر اساس پایش فهرست استارتآپهای ثبت شده در این مرکز، بیشترین استارتآپهای ثبت شده مربوط به «رزرو هتل و مراکز اقامتی، تور و بلیت» هستند که شامل 23 مورد از مجموع 86 مورد استارتآپ این حوزه است که پس از آن، «راهنمای سفر و اشتراکگذاری تجربیات سفر» و «سامانههای جامع (شامل معرفی مقاصد و رویدادهای گردشگری، رزرو اماکن اقامتی، تور و بلیت)» بهطور مشترک با 19 مورد در رتبه دوم قرار دارند و رتبه سوم مربوط به «گردشگری روستایی، عشایری و بومگردی» با 5 مورد فراوانی است.
به نظر میرسد بسترسازی و حمایت از ایدههایی که امکان حضور در بازار جهانی را دارند میتواند مزایای تحولات دیجیتال را به بخش گردشگری کشور منتقل کند و میزبانی ایران از گردشگران جهانی را در فضای رقابتی امروز افزایش دهد.
تحولات دیجیتال و نوآوریهای فناوری اطلاعات، ارتباط بخشهای مختلف حیات فردی و اجتماعی را تحت تأثیر خود قرار میدهند که بخش گردشگری نیز از این تغییرات بیتأثیر نبوده و بر همین اساس، شعار امسال سازمان گردشگری جهانی «گردشگری و تحول دیجیتال» انتخاب شده و بهطور خاص نقش «هوش مصنوعی»، «دادههای عظیم»، «یادگیری ماشین» و «اینترنت اشیا» در تحولات و نوآوریهای بخش گردشگری مورد توجه قرار گرفته است.
** پیشبینی آینده گردشگری با صفر و یکهای دیجیتال
بر اساس پیشبینی UNWTO از تأثیر تکنولوژی بر گردشگری در سال 2050، افزایش 305 میلیارد دلاری ارزش بخش گردشگری نسبت به سال 2016 از طریق افزایش سودآوری، انتقال 100 میلیارد دلار از نقشآفرینان سنتی گردشگری به رقبای جدید و در نهایت، ایجاد مزیتی برابر با 700 میلیارد دلار از طریق کاهش آثار محیط زیستی، بهبود ایمنی و امنیت و صرفهجویی در زمان و هزینه را در جهان شاهد خواهیم بود.
** مجارستان، میزبان ایدههای نو در گردشگری
مراسم امسال روز جهانی گردشگری به میزبانی کشور مجارستان برگزار شد. این کشور در سال 2017 میزبان 16 میلیون گردشگر بینالمللی بوده که این میزان 50 درصد نسبت به سال 2010 بیشتر است. مجارستان در اواخر سال 2017 «استراتژی توسعه گردشگری ملی 2030» را با هدف توسعه بلندمدت پایدار در این بخش، در دستور کار قرار داد که بر این اساس، سرمایهگذاری معادل 2.7 میلیارد یورو تا سال 2030 برای تقویت ورزش، فرهنگ و طبیعتگردی هدفگذاری شده است و پیشبینی میشود این سرمایهگذاری سهم گردشگری از تولید ناخالص داخلی این کشور را از 10 درصد به 16 درصد افزایش دهد. همچنین تعداد کارکنان این بخش را از 364 هزار نفر به 450 هزار نفر برساند.
مهمترین بخش برنامه امسال، اولین رقابت جهانی بین استارتآپهای حوزه گردشگری بود که مرحله نیمهنهایی این مسابقه با حضور تیمهای برگزیده از روز چهارشنبه تا جمعه در بوداپست برگزار شد.
** آغوش باز ایران برای گردشگران
بر اساس آمارهای سازمان میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری تعداد کل گردشگران ورودی به کشور با رشد 4 درصدی نسبت به سال 1395، به بیش از 5 میلیون نفر در سال 1396 رسیده است که بیش از 50 درصد این گردشگران از سه کشور عراق، آذربایجان و افغانستان به کشور وارد شدهاند.
آخرین آمارهای گردشگری داخلی نیز مربوط به بهار 1396 است که توسط مرکز آمار منتشر شده و بر این اساس، بیش از 102 میلیون سفر انجام شده است که حدود 53 درصد آنها با اقامت شبانه و حدود 47 درصد بدون اقامت شبانه در مقصد بوده است. در این میان، سه شهر تهران، مشهد و شیراز در صدر مقاصد اصلی سفرهای داخلی قرار گرفتهاند.
حال سؤال اینجاست که استارتآپهای فعال در حوزه گردشگری ایران چه خدماتی را به علاقهمندان سفر ارائه میدهند و درواقع تحولات دیجیتال از چه مسیری بر گردشگری ایران تأثیر میگذارند؟
** تجربه گردشگری با استارتآپهای ایرانی
گزارش مرکز توانمندسازی و تسهیلگری کسبوکارهای نوپای سازمان فناوری اطلاعات در سال 1396 نشان میدهد 3.8 درصد از استارتآپهای ایرانی بهطور مستقیم در زمینه گردشگری فعالیت میکنند، اما آنچه در این میان اهمیت مییابد محدوده بازار فعالیت استارتآپهاست. بهطور کلی تنها 6 درصد از استارتآپها دارای بازار جهانی هستند که به نظر میرسد سهم گردشگری در بازار جهانی نیز اندک باشد.
بر اساس پایش فهرست استارتآپهای ثبت شده در این مرکز، بیشترین استارتآپهای ثبت شده مربوط به «رزرو هتل و مراکز اقامتی، تور و بلیت» هستند که شامل 23 مورد از مجموع 86 مورد استارتآپ این حوزه است که پس از آن، «راهنمای سفر و اشتراکگذاری تجربیات سفر» و «سامانههای جامع (شامل معرفی مقاصد و رویدادهای گردشگری، رزرو اماکن اقامتی، تور و بلیت)» بهطور مشترک با 19 مورد در رتبه دوم قرار دارند و رتبه سوم مربوط به «گردشگری روستایی، عشایری و بومگردی» با 5 مورد فراوانی است.
به نظر میرسد بسترسازی و حمایت از ایدههایی که امکان حضور در بازار جهانی را دارند میتواند مزایای تحولات دیجیتال را به بخش گردشگری کشور منتقل کند و میزبانی ایران از گردشگران جهانی را در فضای رقابتی امروز افزایش دهد.