کرونا و سرنوشت گردشگری ۱۴۰۰
سال ۱۴۰۰ کجا سرمایهگذاری کنیم؟
تحریم‌ها، دورکاری و وضعیت بازار کار
۱۴۰۰ سال مناسبی برای راهاندازی کسب‌وکار آنلاین است؟
کارنامه بورس در سال 1399
دامنه فعالیت فین‌تک‌ها و استارت‌آپ‌های حوزه مالی، با وجود نقش بالقوه‌ای که در دوران تحریم دارند، محدود به داخل مرزهای کشور است. چالش‌های پیش روی این کسب‌وکارها، صرفاً مربوط به تحریم‌های بین‌المللی نیست و نحوه تصمیم‌گیری در داخل کشور، به‌شدت بر فعالیت آن‌ها تأثیرگذار است.
فین‌تک‌ها و استارت‌آپ‌های حوزه مالی علاوه بر نقشی که در داخل کشور و در زمینه‌های مختلفی مانند بانکداری، پرداخت، مدیریت مالی و مواردی از این دست دارند، می‌توانند در زمینه معاملات مالی خارجی و نقل و انتقال ارز نیز فعالیت کنند و حوزه فعالیت خود را به خارج از مرزهای کشور، گسترش دهند.
این موضوع زمانی اهمیت پیدا می‌کند که تحریم‌ها به‌ویژه در زمینه امور بانکی و مبادلات ارزی، موانعی را برای فعالان اقتصادی کشور ایجاد کرده‌اند. در چنین شرایطی، فین‌تک‌ها و استارت‌آپ‌های حوزه مالی می‌توانند به‌عنوان ابزار مناسبی برای مقابله با تحریم‌ها در نظر گرفته شوند. اما مسأله اینجاست که این ابزارهای تسهیلگر، ممکن است خودشان تحت تأثیر تحریم‌ها قرار گیرند و علاوه بر این، با موانعی هم در داخل کشور مواجه شوند.
مهدی عبادی، دبیر انجمن فین‌تک در این زمینه به خبرنگار ایرناپلاس گفت: در حوزه فین‌تک، تحریم به‌صورت عمومی تأثیر ویژه‌ای ندارد. تأثیر عمده تحریم بر این کسب‌وکارها، محرومیت استفاده از ابزارهایی است که توسط شرکت‌های خارجی ارائه می‌شد که برای حل آن، یا باید از جایگزین‌های ایرانی استفاده کنیم که معمولاً گران‌تر و کم‌کیفیت‌تر است، یا خودمان آن ابزار را ایجاد کنیم. تحریم‌ها فقط در این حوزه روی استارت‌آپ‌های فین‌تکی تأثیرگذار است.
عبادی با اشاره به ویژگی‌های حوزه مالی کشور گفت: ما در هیچ معاهده بین‌المللی مالی حضور نداریم و عموم استانداردهای خارجی را هم رعایت نکرده‌ایم و زیرساخت‌هایمان با دنیا منطبق نیست. پس اگر تحریم‌ها نبودند هم استارت‌آپ‌های فین‌تکی چالش‌هایی برای ارائه سرویس به کشورهای دیگر داشتند.
وی در این زمینه کارت‌های اعتباری را مثال زد و ادامه داد: ما در کشور کارت اعتباری نداریم، اما در دنیا عموم کسب‌وکارها بر اساس کارت اعتباری ایجاد می‌شوند و ما چون این را نداریم، اگر تحریم نبودیم هم نمی‌توانستیم سرویس ویژه‌ای به خارج از کشور ارائه دهیم. به‌طور کلی، تحریم‌ها مسأله خاصی برای استارت‌آپ‌های فین‌تکی به‌وجود نیاورده‌اند، به‌جز اینکه الان بیشتر ابزارهای قبلی را در اختیار نداریم. به‌طور مثال، می‌توانستیم از اپل‌استور استفاده کنیم که اکنون دیگر در دسترس نیست.
*کمک به نقل و انتقالات خرد ارزی
عبادی نقل و انتقالات خرد ارزی را از کاربردهای مهم فین‌تک‌ها دانست و گفت: در حال حاضر در حوزه پرداخت، سرویس‌هایی به گردشگران خارجی ارائه می‌دهیم. علاوه بر آن، در زمان تحریم، نقل و انتقالات خرد ارزی توسط برخی از استارت‌آپ‌ها انجام می‌شود. مثلاً دانشجویانی که خارج از ایران تحصیل می‌کنند، نقل و انتقالات ارزی دارند یا برخی استارت‌آپ‌ها سرویس‌هایی برای ثبت‌نام آزمون‌های بین‌المللی ارائه می‌دهند که با توجه به تحریم‌ها نباید انجام می‌شد، اما استارت‌آپ‌ها راه‌هایی برای این مسائل پیدا کرده‌اند.
*چالش استارت‌آپ‌ها، چالش عمومی ارزی است
دبیر انجمن فین‌تک، چالش‌های استارت‌آپ‌های ارزی را همان چالش‌های عمومی ارز در کشور دانست و گفت: به دلیل چالش‌های عمومی ارز در کشور، بانک مرکزی محدودیت‌هایی ایجاد می‌کند که مسائلی برای استارت‌آپ‌های ارزی به وجود می‌آورد. چالش این محدودیت‌ها سرویس‌هایی را که در زمینه پرداخت خرد ارزی فعالیت می‌کنند، به‌شدت تحت تأثیر قرار داده است. در صورتی که این استارت‌آپ‌ها با ارائه خدمات نقل و انتقال خرد ارزی، در دور زدن تحریم‌ها بسیار مؤثر هستند و حداقل، مشکلات برخی از اقشار جامعه را حل می‌کنند.
عبادی ادامه داد: درگاه‌های پرداخت این استارت‌آپ‌ها توسط شاپرک و به بهانه مبارزه با پولشویی، بسته می‌شود، در صورتی که گردش مالی این استارت‌آپ‌ها در طول یک ماه به‌قدری نیست که جزو مصادیق پولشویی قرار گیرد. مجموع گردش مالی این استارت‌آپ‌ها بیشتر از سه یا چهار میلیون دلار در ماه نیست و این رقم کوچک‌تر از آن است که در مباحث پولشویی به حساب آید. با این حال، بانک مرکزی به این بهانه و با محدودیتی که ایجاد کرده، عملاً همین گردش مالی اندک را نیز از بین برده و آن بخشی از جامعه که چالش‌ها و مشکلاتشان از طریق این استارت‌آپ‌ها قابل‌حل بود، باید به دنبال راه‌های دیگری باشند.
*از کلی‌گویی در قوانین پرهیز شود
دبیر انجمن فین‌تک، توسعه سرویس‌دهی به خارج از کشور را مهم‌ترین دستاورد یک استارت‌آپ دانست و گفت: چالش‌های تحریمی و غیرتحریمی مانع این اتفاق هستند. در کنار تحریم‌ها و در کنار چالش‌هایی مثل کنترل قیمت ارز، تصمیمات غیرکارشناسانه‌ای گرفته می‌شود که مسائل دیگری را به همراه می‌آورند. به‌عنوان مثال، گفته می‌شود معاملات ارزی به‌صورت آنلاین ممنوع است. اما دسته‌بندی برای این محدودیت در نظر گرفته نمی‌شود. مثلاً معاملات 10 دلار و 15 دلاری هم ممنوع می‌شود، در صورتی که چنین مبالغی مسئله‌ساز نیستند.
عبادی ادامه داد: چنین ممنوعیت‌هایی اعلام می‌شود، اما بانک مرکزی سازوکاری را برای کنترل این حوزه ایجاد نکرده و صورت مسأله به‌طور کلی حذف شده است. به نظر من مهم‌ترین چالش حوزه استارت‌آپ‌ها تصمیمات غیرکارشناسانه و با جزئیات کم، کلی و بدون مطالعه است.
این موضوع زمانی اهمیت پیدا می‌کند که تحریم‌ها به‌ویژه در زمینه امور بانکی و مبادلات ارزی، موانعی را برای فعالان اقتصادی کشور ایجاد کرده‌اند. در چنین شرایطی، فین‌تک‌ها و استارت‌آپ‌های حوزه مالی می‌توانند به‌عنوان ابزار مناسبی برای مقابله با تحریم‌ها در نظر گرفته شوند. اما مسأله اینجاست که این ابزارهای تسهیلگر، ممکن است خودشان تحت تأثیر تحریم‌ها قرار گیرند و علاوه بر این، با موانعی هم در داخل کشور مواجه شوند.
مهدی عبادی، دبیر انجمن فین‌تک در این زمینه به خبرنگار ایرناپلاس گفت: در حوزه فین‌تک، تحریم به‌صورت عمومی تأثیر ویژه‌ای ندارد. تأثیر عمده تحریم بر این کسب‌وکارها، محرومیت استفاده از ابزارهایی است که توسط شرکت‌های خارجی ارائه می‌شد که برای حل آن، یا باید از جایگزین‌های ایرانی استفاده کنیم که معمولاً گران‌تر و کم‌کیفیت‌تر است، یا خودمان آن ابزار را ایجاد کنیم. تحریم‌ها فقط در این حوزه روی استارت‌آپ‌های فین‌تکی تأثیرگذار است.
عبادی با اشاره به ویژگی‌های حوزه مالی کشور گفت: ما در هیچ معاهده بین‌المللی مالی حضور نداریم و عموم استانداردهای خارجی را هم رعایت نکرده‌ایم و زیرساخت‌هایمان با دنیا منطبق نیست. پس اگر تحریم‌ها نبودند هم استارت‌آپ‌های فین‌تکی چالش‌هایی برای ارائه سرویس به کشورهای دیگر داشتند.
وی در این زمینه کارت‌های اعتباری را مثال زد و ادامه داد: ما در کشور کارت اعتباری نداریم، اما در دنیا عموم کسب‌وکارها بر اساس کارت اعتباری ایجاد می‌شوند و ما چون این را نداریم، اگر تحریم نبودیم هم نمی‌توانستیم سرویس ویژه‌ای به خارج از کشور ارائه دهیم. به‌طور کلی، تحریم‌ها مسأله خاصی برای استارت‌آپ‌های فین‌تکی به‌وجود نیاورده‌اند، به‌جز اینکه الان بیشتر ابزارهای قبلی را در اختیار نداریم. به‌طور مثال، می‌توانستیم از اپل‌استور استفاده کنیم که اکنون دیگر در دسترس نیست.
*کمک به نقل و انتقالات خرد ارزی
عبادی نقل و انتقالات خرد ارزی را از کاربردهای مهم فین‌تک‌ها دانست و گفت: در حال حاضر در حوزه پرداخت، سرویس‌هایی به گردشگران خارجی ارائه می‌دهیم. علاوه بر آن، در زمان تحریم، نقل و انتقالات خرد ارزی توسط برخی از استارت‌آپ‌ها انجام می‌شود. مثلاً دانشجویانی که خارج از ایران تحصیل می‌کنند، نقل و انتقالات ارزی دارند یا برخی استارت‌آپ‌ها سرویس‌هایی برای ثبت‌نام آزمون‌های بین‌المللی ارائه می‌دهند که با توجه به تحریم‌ها نباید انجام می‌شد، اما استارت‌آپ‌ها راه‌هایی برای این مسائل پیدا کرده‌اند.
*چالش استارت‌آپ‌ها، چالش عمومی ارزی است
دبیر انجمن فین‌تک، چالش‌های استارت‌آپ‌های ارزی را همان چالش‌های عمومی ارز در کشور دانست و گفت: به دلیل چالش‌های عمومی ارز در کشور، بانک مرکزی محدودیت‌هایی ایجاد می‌کند که مسائلی برای استارت‌آپ‌های ارزی به وجود می‌آورد. چالش این محدودیت‌ها سرویس‌هایی را که در زمینه پرداخت خرد ارزی فعالیت می‌کنند، به‌شدت تحت تأثیر قرار داده است. در صورتی که این استارت‌آپ‌ها با ارائه خدمات نقل و انتقال خرد ارزی، در دور زدن تحریم‌ها بسیار مؤثر هستند و حداقل، مشکلات برخی از اقشار جامعه را حل می‌کنند.
عبادی ادامه داد: درگاه‌های پرداخت این استارت‌آپ‌ها توسط شاپرک و به بهانه مبارزه با پولشویی، بسته می‌شود، در صورتی که گردش مالی این استارت‌آپ‌ها در طول یک ماه به‌قدری نیست که جزو مصادیق پولشویی قرار گیرد. مجموع گردش مالی این استارت‌آپ‌ها بیشتر از سه یا چهار میلیون دلار در ماه نیست و این رقم کوچک‌تر از آن است که در مباحث پولشویی به حساب آید. با این حال، بانک مرکزی به این بهانه و با محدودیتی که ایجاد کرده، عملاً همین گردش مالی اندک را نیز از بین برده و آن بخشی از جامعه که چالش‌ها و مشکلاتشان از طریق این استارت‌آپ‌ها قابل‌حل بود، باید به دنبال راه‌های دیگری باشند.
*از کلی‌گویی در قوانین پرهیز شود
دبیر انجمن فین‌تک، توسعه سرویس‌دهی به خارج از کشور را مهم‌ترین دستاورد یک استارت‌آپ دانست و گفت: چالش‌های تحریمی و غیرتحریمی مانع این اتفاق هستند. در کنار تحریم‌ها و در کنار چالش‌هایی مثل کنترل قیمت ارز، تصمیمات غیرکارشناسانه‌ای گرفته می‌شود که مسائل دیگری را به همراه می‌آورند. به‌عنوان مثال، گفته می‌شود معاملات ارزی به‌صورت آنلاین ممنوع است. اما دسته‌بندی برای این محدودیت در نظر گرفته نمی‌شود. مثلاً معاملات 10 دلار و 15 دلاری هم ممنوع می‌شود، در صورتی که چنین مبالغی مسئله‌ساز نیستند.
عبادی ادامه داد: چنین ممنوعیت‌هایی اعلام می‌شود، اما بانک مرکزی سازوکاری را برای کنترل این حوزه ایجاد نکرده و صورت مسأله به‌طور کلی حذف شده است. به نظر من مهم‌ترین چالش حوزه استارت‌آپ‌ها تصمیمات غیرکارشناسانه و با جزئیات کم، کلی و بدون مطالعه است.
