بر اساس گزارش بانک مرکزی از تحولات بخش واقعی اقتصاد ایران، نرخ رشد فصلی که در بهار منفی بوده، در تابستان به ۵.۲ و در پاییز به ۳.۹ درصد رسیده است. رشد ناخالص داخلی بدون نفت نیز که در بهار منفی و در تابستان ۳.۲ درصد بوده، در پاییز به ۲.۹ درصد رسیده است. آمارهای بانک مرکزی، خبر از خروج اقتصاد ایران از رکود می‌دهد.

در ایرناپلاس بخوانید

بانک مرکزی نرخ رشد اقتصادی در ۹ ماهه امسال را اعلام کرد که بر اساس آن، تولید ناخالص داخلی کشور با احتساب نفت در این مدت در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، رشد ۲.۲ درصدی  و بدون احتساب نفت، رشد ۱.۹ درصدی را نشان می‌دهد.
اما بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار، نرخ رشد اقتصادی همچنان منفی است. بر اساس اعلام مرکز آمار ایران، رشد تولید ناخالص داخلی کشور با احتساب نفت در این مدت در مقایسه با مدت مشابه سال قبل برابر با منفی ۱.۲ درصد و بدون احتساب نفت، برابر با منفی یک درصد بوده است.

بر این اساس اطلاعات مرکز آمار ایران نرخ رشد فصلی که در بهار منفی ۴.۴ درصد بوده، در تابستان به منفی ۰.۲ و در پاییز به ۰.۸ درصد رسیده است. از طرف دیگر، رشد ناخالص داخلی بدون نفت نیز که در بهار منفی ۲.۷ درصد بود، در تابستان به منفی ۰.۷ و پاییز ۰.۲ درصد رسیده است.
به‌نظر می‌رسد بر اساس گزارش‌های مرکز آمار ایران نشانه‌های بهبود در بخش حقیقی اقتصاد دیده می‌شود، اما سرعت آن در مقایسه با آنچه بانک مرکزی به تصویر می‌کشد، کمتر است.

تفاوت نرخ رشد اقتصادر مرکز آمار و بانک مرکزی در چیست؟
بر اساس گزارش بانک مرکزی، بیشترین نرخ رشد در ۹ ماه نخست امسال مربوط به گروه صنایع و معادن و برابر با ۶ درصد و کمترین رشد نیز مربوط به گروه خدمات بوده که نسبت به مدت مشابه پارسال ۰.۳ درصد کوچک شده است.

آمارهای رشد اقتصادی براساس فعالیت توسط هر دو مرکز منتشر می‌شود، اما به دلیل تفاوت در تفکیک فعالیت‌های اقتصادی ممکن است با یکدیگر قابل مقایسه نباشد. بر اساس گزارش مرکز آمار، بیشترین نرخ رشد در ۹ ماهه امسال مربوط به گروه کشاورزی برابر با ۵.۵ درصد و کمترین رشد نیز مربوط به گروه خدمات بوده که نسبت به مدت مشابه پارسال ۱.۸ درصد کوچک شده است.

با این حال، گروه صنعت و معدن در مرکز آمار و بانک مرکزی متفاوت است. مرکز آمار در گزارش‌های نرخ اقتصادی خود، گروه صنایع و معدن را یک‌بار با نفت و یک بار بدون نفت در نظر می‌گیرد که در گروه بدون نفت، دو بخش «استخراج نفت و گاز طبیعی» و «سایر معادن» لحاظ می‌شود، اما در محاسبات بانک مرکزی، «استخراج نفت و گاز طبیعی» در گروه صنایع و معادن وجود ندارد و در مقابل، به‌جای سه فعالیت اصلی «کشاورزی»، «صنایع و معادن» و «خدمات»، چهار گروه «کشاورزی»، «نفت» و «صنایع و معادن» و «خدمات» دیده می‌شود.

خدمات، سرعت‌گیر رشد اقتصادی
نکته قابل توجه در آمارهای بانک مرکزی این است که بخش معدن در گروه صنایع و معادن با وجود رشد مثبت در هر سه فصل سال جاری و در مجموع ۹ ماه، سهم صفر درصدی در رشد تولید ناخالص داخلی داشته است.

علاوه بر این، تغییرات گروه خدمات در سال جاری نیز قابل توجه است. فعالیت‌های «بازرگانی، رستوران و هتلداری»، «حمل و نقل، انبارداری و ارتباطات»، «خدمات مؤسسات پولی و مالی»، «خدمات مستغلات و خدمات حرفه‌ای تخصصی» و «خدمات اجتماعی، شخصی و خانگی» بر اساس آمارهای بانک مرکزی، نرخ رشد تولید ناخالص داخلی در گروه خدمات در فصل بهار منفی ۱.۸ درصد، در تابستان ۰.۸ درصد و در پاییز ۰.۷ درصد بوده است.

به این ترتیب، سهم فعالیت‌های اقتصادی این بخش در رشد تولید ناخالص داخلی در بهار منفی ۱.۱ درصد، در تابستان ۰.۴ درصد و در پاییز، صفر بوده است. به این ترتیب می‌توان گروه خدمات را سرعت‌گیر رشد پاییزه و همچنین ۹ ماهه تولید ناخالص داخلی در کشور دانست.

جزئیات رشد اقتصادی در گروه خدمات
بر اساس جزئیات رشد اقتصادی در گروه خدمات، دو زیر بخش این گروه در هر سه فصل نخست امسال، کاهش تولید را تجربه کرده‌اند. رشد خدمات عمومی و خدمات اجتماعی، شخصی و خانگی از ابتدای امسال تا پایان پاییز منفی بوده است.

خدمات مؤسسه‌های پول و مالی نیز که در بهار رشد ۱۱.۶ درصدی را تجربه کرده بود، در تابستان رقم ۷.۲ را ثبت کرد و در پاییز به منفی ۴.۴ رسید. بنابراین به‌نظر می‌رسد تأثیر رشد و سقوط بورس در سال جاری بر بخش حقیقی اقتصاد از طریق رشد و رکود مؤسسه‌های پولی و مالی قابل ردیابی است.

بخش «بازرگانی، رستوران و هتلداری» نیز که پس از شوک کرونا در بهار رشد منفی ۳.۹ درصدی داشته، به مرور در تابستان و پاییز بهبود یافت و در تابستان رشد ۳.۵ و در پاییز رشد ۳.۴ درصدی را ثبت کرد و در مجموع ۹ ماهه امسال نسبت به مدت مشابه پارسال، یک درصد بزرگتر شد.

بخش «حمل و نقل و ارتباطات» نیز از فصل بهار تا انتهای پاییز به صورت مستمر بهبود پیدا کرد. این بخش نیز تحت تأثیر کرونا در فصل بهار ۲.۸ درصد کوچک شده بود، اما رشد ۱.۴ درصدی در تابستان و رشد ۳.۹ درصدی در پاییز توانست این بخش را به وضعیت ابتدای سال بازگرداند.